AKADEMİK LİSANS EĞİTİMİ GENEL BİLGİ
78 sayılı Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanları Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye, 5538 sayılı Kanunla eklenen
Ek Madde 8 uyarınca, yükseköğretim kurumlarında öğretim görevlisi, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve eğitim öğretim
planlamacısı kadrolarına açıktan veya öğretim elemanı dışındaki kadrolardan naklen atanabilmek için, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme
Merkezi (ÖSYM) tarafından yapılacak Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavına (ALES) girmek zorunludur. Bu sınavda,
alanındaki puan türünde yüz üzerinden yetmiş puan alan adaylar başarılı sayılırlar. Başarılı olan adaylar, 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununun 48. maddesindeki şartları taşımaları, yükseköğretim mevzuatı ve Yükseköğretim Kurulu kararları açısından engel hallerinin
bulunmaması kaydıyla, usul ve esasları Devlet üniversiteleri ve yüksek teknoloji enstitüleri senatoları, vakıf yükseköğretim kurumlarının
yetkili organlarınca belirlenecek giriş sınavlarına başvurabilirler. Doktora veya sanatta yeterlik derecesine sahip olanlar, bu sınavdan muaf
tutulmak suretiyle yükseköğretim kurumlarınca yapılacak giriş sınavlarına başvurabilirler. Tıpta uzmanlık eğitimine hak kazananların
araştırma görevlisi kadrosuna atanmalarında, bu sınav ile yükseköğretim kurumlarınca yapılacak giriş sınavlarına katılma şartı aranmaz.
Meslek yüksekokullarının Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenecek uzmanlık alanlarına açıktan ya da naklen atanacak öğretim
görevlileri merkezi sınavdan muaftır. Bu statüde meslek yüksekokullarına atananlar, meslek yüksekokullarının uzmanlık alanları dışındaki
üniversitelerin ya da yüksek teknoloji enstitülerinin bir birimine görevlendirilemez ve atanamazlar.
Türkiye'de bir lisansüstü eğitimi programında öğrenim görmek isteyenler de ALES'e girmek zorundadırlar. Adayların ALES'ten,
başvurduğu lisansüstü programın puan türünde en az 55 (lisans diplomasıyla doktora veya sanatta yeterlik programına başvuracaklar için
70) puan almaları gerekmektedir. Bütün yükseköğretim kurumları lisansüstü eğitim için öğrenci seçerken, ALES sonuçlarını ilgili mevzuat
dahilinde kullanacaklardır. Hangi lisansüstü programlara hangi puan türünde ve en az kaç puan almış adayların kabul edileceği ile ayrıca
bir sınav yapılıp yapılmayacağı yükseköğretim kurumları tarafından karara bağlanacak ve adaylara bu kurumlar tarafından duyurulacaktır.
Güzel Sanatlar Fakülteleri ile Konservatuvarlara alınacak yüksek lisans, sanatta yeterlik ve doktora öğrencilerinden ALES'e girmiş olma
koşulu aranmaz, ALES sonuçları değerlendirmeye tabi tutulmaz.
Yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı ihtiyacının karşılanması amacıyla, lisansüstü öğrenimi görmek üzere yurt dışına gönderilecek
adayların seçiminde de bu sınavın sonuçları kullanılacaktır. Bu yolla yurt dışında lisansüstü öğrenim görmek isteyen adayların bu sınava
girmeleri zorunludur. Mecburi hizmet yükümlülüğü olmaksızın, kendi imkanlarıyla yurt dışında lisansüstü öğrenim göreceklerin bu sınava
girme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Sınava, bir lisans programından mezun olabilecek durumda bulunanlar, lisans programını bitirenler ile denklik belgesi almış olmak kaydıyla
yurt dışında lisans eğitimi görmüş olanlar başvurabilirler. ALES'e yabancı uyruklular da girebilecektir.
Sınavda adaylara, sayısal ve sözel bölümden oluşan Yetenek Testi uygulanacaktır. Sınav Türkçe yapılacaktır. Her aday için sayısal, sözel ve
eşit ağırlıklı üç ayrı ALES puanı hesaplanacak ve sonuçlar adayların adreslerine sınav sonuç belgesiyle duyurulacaktır.